Precyzyjna obróbka wielu materiałów nie byłaby możliwa bez nowoczesnych, wyspecjalizowanych urządzeń. Do takich należą tokarki, które we współczesnym przemyśle pełnią bardzo ważną rolę. Za ich pomocą możliwe jest skrawanie oraz toczenie, w wyniku którego z metali powstają elementy o dużej powtarzalności, między innymi gwinty, wałki, stożki oraz kule. Dostępne na rynku maszyny różnią się między sobą nie tylko specyfiką działania, ale również możliwościami obróbki. Aby właściwie dobrać urządzenie do konkretnego zastosowania warto przyjrzeć się najpopularniejszym typom tokarek i dokonać ich krótkiej charakterystyki.
Do najliczniejszych należy rodzina tokarek kłowych. Ich nazwa wzięła się od poziomej podpórki o stożkowatym kształcie, która pozwala na swobodny obrót obrabianego przedmiotu – potocznie nazywa się ją właśnie kłem. Wymiary toczonego elementu uzależnione są od rozstawu kłów, przy czym standardowo jego długość powinna być sześciokrotnie większa od średnicy. W obrębie tego typu tokarek wyróżnić można kilka zasadniczych rodzajów.
Do produkcji niewielkich elementów wymagających precyzji najczęściej wykorzystywane są tokarki stołowe. Ich cechą charakterystyczną jest kompaktowy rozmiar, który pozwala na zastosowanie w mniejszych zakładach. Najczęściej stosuje się je w przemyśle optycznym i zegarmistrzowskim. Konstrukcja modeli stołowych opiera się na drewnianych i metalowych szafkach.
Przeciwieństwem tokarek stołowych są urządzenia nazywane ciężkimi. Pozwalają one na obróbkę części ważących po kilka ton i cechują się dużą uniwersalnością działania: można za ich pomocą toczyć we wszystkich kierunkach, nacinać gwinty, wiercić otwory, a nawet szlifować.
Najbardziej spopularyzowanym typem są tokarki uniwersalne – urządzenia te dobrze radzą sobie zarówno z obróbką precyzyjną jak i zgrubną. Można na nich toczyć elementy z żelaza, stali oraz żeliwa, a także wykonywać wszystkie najpopularniejsze typy gwintów.
Do innych typów tokarek kłowych zaliczamy urządzenia wielonożowe, które charakteryzują się dużą dokładnością, a także maszyny typowo produkcyjne, nastawione na produkcję dużej liczby elementów, jednak o ograniczonym zastosowaniu.
Kolejną charakterystyczną rodzinę stanowią tokarki uchwytowe. Obrabiany materiał umieszcza się w ich przypadku w uchwycie wrzeciona. Może on mieć orientację pionową, która daje wygodny dostęp do toczonego materiału, lub poziomą, umożliwiającą wykorzystanie kilku narzędzi jednocześnie. Podobnym sposobem działania charakteryzuje się rodzina tokarek tarczowych, które służą do obróbki przedmiotów o małej wysokości i dużej średnicy. Podobnie jak w przypadku urządzeń uchwytowych, możemy podzielić je na pionowe i poziome. Te pierwsze, nazywane również karuzelowymi, dobrze radzą sobie z ciężkimi elementami. Ich stabilna konstrukcja pozwala nie tylko na pewniejsze umieszczenie toczonego elementu w tarczy, ale również na stosowanie kilku narzędzi jednocześnie oraz większa precyzję. Poziome tokarki tarczowe mogą posiadać łoże wzdłużne lub poprzeczne, a także ciężkie, dedykowane przedmiotom o dużej masie.
Rodziną wartą wymienienia są również tokarki rewolwerowe. Ich nazwa wzięła się od obrotowej, wielofunkcyjnej głowicy, która w najbardziej zaawansowanych maszynach pozwala na zastosowanie nawet kilkunastu narzędzi jednocześnie. Brak konieczności ich wymiany znacząco przyspiesza cały proces. Urządzenia rewolwerowe najczęściej wykorzystywane są do obróbki zgrubnej, a także wykańczania przedmiotów o skomplikowanych i nieregularnych kształtach.
W nowoczesnych zakładach produkcyjnych spotkać można automaty i półautomaty tokarskie. Maszyny te wykorzystuje się do produkcji seryjnej na większą skalę. Automaty pracują nieprzerwanie – praca ich operatora ogranicza się do uruchomienia urządzenia oraz uzupełnienia obrabianego materiału, gdy ten się wyczerpie. W półautomatach wymagany jest udział pracownika. Po wykonaniu jednego elementu umieszcza on w uchwycie lub kłach kolejny.
Wiele branż, takich jak kolejnictwo, hutnictwo oraz przemysł zbrojeniowy, wykorzystuje specjalistyczne tokarki nastawione na produkcję konkretnych, specyficznych dla danego sektora elementów.
